ಹಲ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವನ್ನು ಬರೆದವರು ಯಾರು

ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಶಾಸನಗಳು ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಪುರಾತತ್ವ ಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿವೆ. ಇವು ಆ ಕಾಲದ ರಾಜಕೀಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಜೀವನವನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ನಮಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ತಿಳಿಯುವಾಗ ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕನ್ನಡದ ಆದ್ಯ ಲಿಖಿತ ಶಾಸನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಕ್ರಿ.ಶ. 450ರ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಇವು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಎಂದು ಪುರಾತತ್ವ ತಜ್ಞರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬೇಳೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಹಳ್ಮಿಡಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಗಿದೆ.

ಶಾಸನದ ಪತ್ತೆ

ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು 1936ರಲ್ಲಿ ಪುರಾತತ್ವ ತಜ್ಞರು ಗಮನಕ್ಕೆ ತಂದರು. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಳ್ಮಿಡಿ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಈ ಶಾಸನವು ಸ್ಥಳೀಯ ದೇವಾಲಯದ ಬಳಿಯ ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಪತ್ತೆಯಾದ ನಂತರ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು, ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಹಾಗೂ ಪುರಾತತ್ವ ಪಂಡಿತರು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ, ಇದನ್ನು ಕನ್ನಡದ ಮೊದಲ ಶಾಸನವೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.

ಶಾಸನದ ಭಾಷೆ

ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ಪ್ರಾಚೀನ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದರ ಲಿಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ಲಿಪಿಯಿಂದ ವಿಕಸಿತವಾದ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿರುವ ಅಕ್ಷರಗಳು ಇಂದಿನ ಕನ್ನಡದೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಕಂಡರೂ, ಆಧುನಿಕ ಕನ್ನಡದ ಮೂಲ ರೂಪವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಶಾಸನವು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರೌಢತೆಗೆ ಹಾಗೂ ಅದರ ಸ್ವತಂತ್ರ ಗುರುತಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

ಶಾಸನದ ವಿಷಯ

ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ವಿಷಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಒಬ್ಬ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ದಾನಶಾಸನ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಭೂದಾನ ಮಾಡಿದ ವಿವರಗಳು, ಆ ಕಾಲದ ರಾಜನ ಹೆಸರು, ಅವನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿರುವ ರಾಜನ ಹೆಸರನ್ನು ಕೆಲವರು ಕದಂಬರ ವಂಶದ ರಾಜ ಮೃಗೇಶವರ್ಮ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಸನವು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಕೂಡ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಇತಿಹಾಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ

ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಿರುವು ಬಿಂದು. ಇದು ಕನ್ನಡವು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ಆಡಳಿತ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತೆಂಬುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಶಾಸನದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಿಂದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಾಚೀನತೆ ಹಾಗೂ ಅದರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಾದಿಯನ್ನು ಪುರಾವೆ ಸಹಿತವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಂಶಗಳು

ಈ ಶಾಸನವು ಆ ಕಾಲದ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೂ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳು, ದೇಣಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಭೂದಾನ ಪದ್ಧತಿ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿರುವ ಪದಗಳು ಆ ಕಾಲದ ಜನರ ನೈಜ ಜೀವನ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಶಾಸನದ ಸಂರಕ್ಷಣೆ

ಪತ್ತೆಯಾದ ನಂತರ ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವನ್ನು ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿತು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇದನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಪುರಾತತ್ವ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಳ್ಮಿಡಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿಯೂ ಇದರ ಪ್ರತಿಕೃತಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಕನ್ನಡದ ಮೊದಲ ಶಾಸನವೆಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಕಣ್ಣಾರೆ ನೋಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ

ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರಾರಂಭದ ಹಾದಿಯ ಪುರಾವೆಯಾಗಿದ್ದು, ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಗೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಬಂಧ ಬರಹಗಳು ಇತಿಹಾಸದ ತುಂಬಾ ಹಳೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ ರೂಪುಗೊಂಡಿದ್ದವೆಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಪೌರಾಣಿಕತೆಯನ್ನು ಸಾರುವ ಈ ಶಾಸನವು ಇಂದಿಗೂ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಮೊದಲ ಶಾಸನವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದು ನಮ್ಮ ನಾಡಿನ ಭಾಷಾ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಕ್ಕಿನ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಾಚೀನತೆ, ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆ ಹಾಗೂ ಆಡಳಿತ ಭಾಷೆಯ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವನ್ನು ನಾವು ಕೇವಲ ಪುರಾತತ್ವ ಶಿಲಾಶಾಸನವೆಂದು ನೋಡದೆ, ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಜೀವಂತ ಇತಿಹಾಸದ ಸಂಕೇತವೆಂದು ನೋಡುವುದು ಮುಖ್ಯ.

ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ಕೇವಲ ಕನ್ನಡದ ಮೊದಲ ಶಾಸನ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅದು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದ ಸಂಕೇತವೂ ಆಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪತ್ತೆಯಾದ ನಂತರ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗಿತು. ಹಿಂದಿನಂತೆಯೇ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಕೃತ ಭಾಷೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ತಿದ್ದಿತು. ಆಡಳಿತ, ದಾನಶಾಸನಗಳು ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡವನ್ನು ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತೆಂಬುದನ್ನು ಇದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಕನ್ನಡವು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಾಚೀನತೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಚೀನ ತಮಿಳು ಹಾಗೂ ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಗಳ ಸಮಕಾಲೀನವೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವೇ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ.

ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕಾರರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿಯೂ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ. ಇಂದಿಗೂ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವನ್ನು ಗೌರವದಿಂದ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಳ್ಮಿಡಿ ಗ್ರಾಮವು ಕನ್ನಡದ ತಾಯ್ನಾಡು ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಹಳ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿ, ಕನ್ನಡಿಗರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಸದಾ ಜೀವಂತವಾಗಿಡುವ ಪಾವನ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.